Bodemdaling in
De Ronde Hoep

Thematrekker Richard Korrel over het hoe en wat

Bodemdaling leidt tot steeds meer problemen, zoals CO₂-uitstoot en teruggang van natuur- en waterkwaliteit. De boeren in de Ronde Hoep willen de neergaande spiraal van peilverlaging, veenoxidatie en bodemdaling doorbreken via 3 pilots: Waterinfiltratie, Greppelinfiltratie en Klei in Veen. Het doel is een reductie van bodemdaling van 37% door vernatting van de veenbodem. Dat is al een forse uitdaging, want hogere grondwaterstanden zijn lastig inpasbaar in de bedrijfsvoering van extensieve melkveehouderijen, in combinatie met weidevogelbeheer. Bovendien zijn de waterstanden in de polder al relatief hoog.

Greppelinfiltratie

Greppels die in verbinding staan met de sloot waren ooit bedoeld om overtollig water af te voeren. Maar zijn ook te gebruiken om water aan te voeren voor droge tijden. Het slootpeil zorgt het jaar rond voor water in de greppels, maar wordt ook geregeld met zonnepompen. Om greppelinfiltratie te laten werken wordt het slootpeil in de zomer hooggehouden, enerzijds om te zorgen voor water in de greppels, maar ook om te voorkomen dat het water vanuit het perceel terugstroomt.

Klik hier en lees meer...

Pionieren

Er is nog niet veel bekend over de gevolgen van greppelinfiltratie op de bedrijfsvoering, waardoor initiatiefnemer Landschap Noord-Holland slechts met één boer de pilot kon starten. “De terughoudendheid van boeren zit ook in de gevolgen voor de draagkracht. Kunnen er koeien lopen op het zompige grasland en wat gebeurt er met de zware machines op het land? Een gelijkmatige vernatting is gunstig voor de weidevogels, maar het kan ook ongunstig uitpakken als er in korte tijd veel regen valt. Piekbuien, waar er steeds meer van komen. Een te nat grasland leidt tot een lagere grasopbrengst en meer verliezen omdat de koeien het gras kapot trappen.” In de pilotfase worden de kosten voor 100% vergoed - meest door Landschap Noord-Holland.

Waterinfiltratie (WIS)

Een ander systeem om het waterpeil gereguleerd te verhogen is actieve waterinfiltratie door drukdrainage. Hier is al veel over bekend en het is voor veel boeren niet nieuw. De onderwaterdrains worden op een put aangesloten, waarin het peil eventueel met behulp van een pomp wordt opgezet - onafhankelijk van het slootwaterpeil. Op verschillende locaties wordt het effect op het verloop van de grondwaterstand onderzocht.

Klik hier en lees meer...

Draagkracht en gewasopbrengst

Met dit systeem hebben percelen in het voor- en najaar een betere draagkracht en houden ze in de zomer meer vocht vast. “Als agrariër kun je met drukdrains de grondwaterstand in je percelen actief sturen. De grondwaterstand wordt in de polder gestuurd naar 40 cm onder maaiveld. Hogere grondwaterstanden zorgen in de zomer voor minder veenoxidatie, waardoor de bodemdaling wordt beperkt. Er zijn minder emissies van broeikasgassen in het water en in de lucht. Een voordeel is ook, dat als er droogte- of natschade dreigt te ontstaan, de agrariër het grondwaterniveau zelf kan sturen en daarmee de grasgroei kan stimuleren.” Er doen 7 boeren mee en in totaal wordt er in eerste instantie voor 100 ha aangelegd. Ook deze pilot wordt vergoed, ditmaal door de provincie Noord-Holland en het project Klimaatslim Boeren op Veen.

Klei in Veen

Het principe van Klei in Veen is simpel: Klei kan een binding aangaan met organische stof van veen, waardoor de afbraak daarvan beperkt wordt. In de Ronde Hoep verwachten de boeren dat er 100 ha met klei kan worden aangelegd. Inmiddels wordt op diverse veenlocaties in Nederland op kleine schaal geëxperimenteerd en vindt veld en laboratoriumonderzoek plaats.

Klik hier en lees meer...

Vochtiger bodem

Ook de boeren in De Ronde Hoep kijken met een jaloerse blik naar de kleiachtige bodems. “Deze houden namelijk vocht vast en zijn groeizamer. Om de klei in de grond te krijgen kan die worden verdund met water en in dunne laagjes van 1 cm over het land worden gestrooid. De klei trekt dan door regen en het bodemleven zo’n 20 cm de grond in. Of de klei kan worden uitgestrooid door mes-strooimachines, als kleine korreltjes op het land. Wat de beste manier van aanbrengen is, moeten we gaan ontdekken.”

Logistieke uitdaging

Voor de 100 hectare is 10.000 kuub klei nodig, die wordt gewonnen uit de verdiepte aanleg van de A9 in Amstelveen. Voordat de klei kan worden uitgestrooid, moet die naar de percelen worden vervoerd. “De werkgroep Bodemdaling buigt zich nog over het transport, waarvoor zo’n 500 vrachtwagens nodig zijn. Moeten die vrachtwagens over de dijk, via het water of beide? En welke boer stelt een deel van z’n grond beschikbaar voor de tijdelijke opslag van al die klei? Genoeg vragen en werk dus.”